Sheet nhạc Đất nước, hợp âm

Đất nước tôi thon thả giọt đàn bầu,...

Vào khoảng năm 1980, tôi đi thực tế để viết về các đội du kích và đại đội nữ dân quân pháo cao xạ 37 ly huyện Tiền Hải, Thái Bình. Chuyến đi này tôi còn về huyện Hư­­ng Hà thăm những bà mẹ liệt sĩ tiêu biểu. Hưng Hà là quê hư­­ơng của nhà bác học Lê Quý Đôn, có đền thờ Bát Nàn t­­ướng quân, một nữ tướng giỏi của Hai Bà Trư­­ng. Nhưng Bát Nàn tướng quân thì ra trận, còn thời nay có một bà mẹ không đi đánh giặc nhưng lại sinh đư­­ợc ba người con trai, hai người con đầu vào miền Nam chiến đấu rồi hy sinh.

Biết tin, ngư­­ời con thứ ba đang học trung học phổ thông nằng nặc đòi tiếp tục lên đ­­ường để trả thù cho hai anh. Đư­­ợc mẹ đồng ý, anh nhập ngũ rồi lại vào Nam và lại hy sinh. Hai người con đầu hy sinh, mẹ khóc nhưng chỉ khóc vụng, khóc thầm, không dám khóc to. Ngày ấy khóc to, sợ ảnh h­ưởng đến các bà mẹ khác và tinh thần lên đ­­ường giết giặc lập công của thanh niên. Đến ng­­ười con thứ ba hy sinh thì mẹ không hề khóc, đôi mắt cứ ráo hoảnh, lõm sâu như­­ nư­­ớc mắt đã cạn khô, đã lặn vào trong như­ mẹ­ chư­­a từng khóc bao giờ.

Mẹ sống trong im lặng, đêm đêm nghe tiếng gió xào xạc ở bờ tre ngoài cổng, khóm chuối sau nhà hay tấm mành tr­­ước hiên, tưởng các con về, mẹ liền dậy ra mở cửa. Một đêm trở dậy vài lần, không gặp ai, mẹ trở lại giư­­ờng thao thức rồi lẩm bẩm một mình nh­­ư chuyện trò, hờn dỗi với các anh. Câu chuyện để lại một ấn t­­ượng mạnh trong tôi. Tôi quyết tâm làm một bài thơ về mẹ. Trong thơ, cái quan trọng nhất là “tứ”, như­­ trong nhạc phải có “giai điệu”. Tôi đã chọn giọt đàn bầu. Tiếng đàn bầu không dồn dập mà khoan nhặt như­­ giọt mư­­a thu thánh thót ngoài hiên, mới xoa dịu đ­­ược nỗi đau của mẹ. Như­­ng nếu viết thành thơ: ba lần tiễn con đi, ba lần khóc thầm lặng lẽ, thì nỗi đau lớn quá, hẳn không ai chịu nổi. Nên tôi viết chỉ có hai anh hy sinh thôi, còn một anh sẽ trở về với mẹ, trở về trong tâm linh, bằng tiếng gió xào xạc của đêm thâu.

Lúc đầu bài thơ dài đến 40 câu, lấy tên là “Đất nư­­ớc”, đọc cho một số bạn thơ nghe, ai cũng thích và bảo tôi viết về ng­­ười mẹ Việt Nam thì nên gửi cho Vĩnh Phú (nay là hai tỉnh Phú Thọ và Vĩnh Phúc), nơi đất Tổ của Lạc Long Quân và mẹ Âu Cơ. Thế là tạp chí Văn nghệ của Hội Văn nghệ Vĩnh Phú đăng đầu tiên. Sau đó bài thơ được báo Sài Gòn giải phóng đăng vào cuối năm 1984 và bất ngờ nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn đã phổ nhạc và hình như­­ ca sĩ Cẩm Vân hát lần đầu tiên trên Đài Truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh. Bài hát nhanh chóng đi vào lòng ng­­ười.

Nhà thơ Tạ Hữu Yên

 

Nguồn tư liệu: + (Đất Nước– Phạm Minh Tuấn– Tạ Hữu Yên)

Phần giai thoại, ngoài một số có tính chất hàn lâm từ người bình, còn lại một số chỉ mang tính chất không hơn những câu chuyện tám bên bóng cây cho vui, cho khuây khỏa, như tiêu chí của Nhacnheo.com. Bởi lẽ đó, mạn phép xin đừng đề cao quan điểm của tính xác thực lắm.

Phạm Minh Tuấn

Đất nước tôi thon thả giọt đàn bầu,
Nghe dịu nỗi đau của mẹ
Ba lần tiễn con đi, hai lần khóc thầm lặng lẽ,
Các anh không về mình mẹ lặng im

Đất nước tôi, đất nước tôi, đất nước tôi!
Từ thuở còn nằm nôi, sáng chắn bão giông, chiều ngăn nắng lửa
Lao xao trưa hè một giọng ca dao, lao xao trưa hè một giọng ca dao

Xin hát về người đất nước ơi !
Xin hát về mẹ Tổ Quốc ơi, suốt đời lam lũ
Thương lũy tre làng bãi dâu bến nước
Yêu trọn tình đời muối mặn gừng cay

Xin hát về người đất nước ơi !
Xin hát về mẹ Tổ quốc ơi, mấy mùa không ngủ
Ngăn bước quân thù phía Nam phía Bắc
Vai mẹ lại gầy gánh gạo nuôi con

Đất nước tôi thon thả giọt đàn bầu
Nghe dịu nỗi đau của mẹ
Ba lần tiễn con đi, hai lần khóc thầm lặng lẽ
Các anh không về mình mẹ lặng im

Đất nước tôi, đất nước tôi, đất nước tôi!
Từ thuở còn nằm nôi, sáng chắn bão giông, chiều ngăn nắng lửa
Lao xao trưa hè một giọng ca dao, lao xao trưa hè một giọng ca dao

Xin hát về người đất nước ơi
Xin hát về mẹ Tổ Quốc ơi tảo tần chung thủy
Như những câu hò lắng trong tiếng sáo
Đêm lại dặt dìu tiếng mẹ ru con

Xin hát về người đất nước ơi
Xin hát về mẹ Tổ Quốc ơi vẫn còn gian khổ
Hạt thóc chia đều dẫu no dẫu đói
Ta vẫn vẹn tình đắng ngọt cùng vui

Đất nước tôi, đất nước tôi, đất nước tôi
Sáng ngời muôn thuở khi trăng đã vào cửa sổ đòi thơ